trablusgarp savaşı

Konu: trablusgarp savaşı Paz Tem. 27, 2008 9:26 am

Osmanlı-İtalyan Harbi.
İtalya, birliğini kurunca, diğer Avrupa devletleri gibi sömürge siyaseti takibine başladı. Kendi toprakları karşısına düşen Trablus ve Bingazi’yi, ülkesine katmak istiyordu. Bu topraklar, o devirde Osmanlı Devleti'nin hâkimiyetinde olduğundan, doğrudan saldırıya cesaret edemedi. Destekçi ve ittifak aradı. Bu gayeyle; 1902’de Avusturya ve Fransa, 1904’te İngiltere, 1909’da Rusya ile antlaşmalar imzaladı. Antlaşmalara göre; İtalya, Trablus ve Bingazi'de serbest hareket edecekti. İtalya’nın bu faaliyetlerine karşı, devrin Osmanlı Sultanı İkinci Abdülhamid Han (1876-1909), dahiyane siyasî tedbirler aldı. Ayrıca, muktedir ve seçme kumandanlar tayin ettiği Trablusgarp Tümenini, silah ve mühimmat bakımından takviye ettirdi. Sultan Abdülhamid Han, siyasî, askerî ve merkezî tedbirlerin yanında bölgenin kuvvetli, itibarlı sülalelerinden, Bingazi’deki, Senûsîleri de silahlandırdı. Osmanlı Sultanının merkezî ve mahallî tedbirleri sayesinde İtalya, denizaşırı sömürgeleri de olan İngiltere, Fransa, Avusturya ve Rusya’yla ittifak antlaşmaları imzalamasına rağmen, saldırmaya cesaret edemedi. Bu planın tatbikatına Sultan Abdülhamid Hanın tahttan indirilmesinden sonra başlanıldı.

12 Ocak 1910’da, Roma sefirliğinden sadrazamlığa getirilen Hakkı Paşa, İttihat ve Terakki Partisi programı istikametinde siyaset takip etti. Hakkı Paşa, İtalya’nın, topraklarına yakın Kuzey Afrika ülkelerine karşı emellerini bilmesine rağmen, Trablus’taki Osmanlı Tümenini kaldırıp, Yemen’e sevk etti. Tümenin mühimmatını da, birçok ihtarlara rağmen İstanbul’a getirtti. Bölge bütün müdafaa tedbirlerinden mahrum bırakılınca; İtalya’nın teşebbüsleriyle Trablusgarp vali ve kumandanı Müşir İbrahim Paşa, vazifesinden alındı. Bütün bunlar İttihat ve Terakki Partisinin akıl almaz bir dış siyaset takip etmesinin neticesiydi. İtalya ile mesele çıkarmamak düşüncesinden hareket ettiklerini iddia eden İttihatçılar, sonunda işi ihanete kadar götürdüler. İtalya, 14 Şubat 1910 tarihinde, Avrupa devletleriyle yaptığı antlaşmalara dayanıp, Akdeniz’deki kuvvet dengesi bakımından Kuzey Afrika’daki bu toprakların İtalya için son derece önemli olduğunu belirterek Trablusgarp’ta imtiyazlar istedi. Osmanlı Hariciye Nazırı (Dışişleri Bakanı) Rıfat Paşa, müstakil bir devletin hakimiyet telakkisine aykırı İtalyan teklifini reddetti. Yüzyıllardır Osmanlı hakimiyetinde yaşayan bölge halkı da, sadakatle, İtalyan teklifi aleyhine cephe aldılar. İtalya, sömürgeci teklifini dünyaya, kendi siyaseti istikametinde bildirdi. İtalya, 23 Eylül 1911 tarihli ilk notasında; İttihat ve Terakki Partisinin Trablusgarp ve Bingazi’de, halkı İtalyanlar aleyhine tahrik ettiğinden ve Osmanlı vapurlarıyla bölgeye asker ve mühimmat sevk olunduğundan şikâyet edip, İtalyan tebaasının, ertesi gün o havaliyi terk edeceklerini bildirdi. Bölgedeki durumun vahim bir hâl alacağı belli olunca da, İstanbul’a daha önce getirtilen mühimmat hatasını telafi edici mahiyette, bir vapurla bir miktar cephane gönderildi. Bundan sonra, İtalya’nın cüretkâr teklif ve icraatları, bitmez tükenmez bir şekilde devam etti.

İtalya, 28 Eylül 1911 tarihinde verdiği yirmi dört saatlik ültimatomda Trablus’la Bingazi’nin tahliye ve teslimini istedi. Hakkı Paşa, bu ültimatomu, gayrimüslim ve Türk jandarma müfettişliğiyle Osmanlı hizmetinde bulunan İtalyan generali Robilant Paşanın evinde, briç oynarken aldı. Sadrazam, brici bırakıp, ültimatomu okumak hareketinde dahi bulunmayınca, ev sahibesi bayan Robilant, meselenin vahâmetini bildiğinden, ısrarla okuttu. Ültimatoma 29 Eylül 1911 tarihinde verilen cevapta; Osmanlı Devleti, toprak bütünlüğünün tanınması şartıyla İtalya’ya bu bölgede iktisadî ve kısmen siyasî imtiyazlar verilmesini kabul ettiğini bildirdi. İtalya, ültimatomun cevap tarihi olan 29 Eylül 1911’de, Osmanlı Devletine harp ilan ettiğini notayla bildirdi.

Harp için önceden bütün hazırlıklarını tamamlamış olan İtalya, modern şekilde teçhiz edilen 36 000 kişilik bir orduyu, çıkarma yapmak için bölgeye gönderdi. İtalyan donanması, 1 Ekim 1911 tarihinde, Libya sahillerini abluka altına aldı. 4 Ekim’de karaya çıkarılan bir İtalyan müfrezesi, boş bulduğu Hamidiye Tabyasını işgal etti. Bu kolay işgalden cüretlenilip, 5 Ekim’de 1700 bahriye askeri daha karaya çıkarıldı. Kara askerlerinin de sahile çıkarılmasıyla başlayan harekât neticesinde, Trablusgarp vilayetinin sancak merkezlerinden Humus kasabası, 18 Ekimde işgal edildi. 19 Ekim 1911 tarihinde Bingazi sahiline çıkarma yapan, ilk işgalci kuvvetler, 20 Ekimde şehre girdi. Fakat bütün bunlara rağmen, İtalyanların hakimiyeti, daha çok donanmasının bulunduğu sahil boylarındaydı.

Vali vekili ve kumandanlığı üstüne alan Miralay Neşet Bey, şehirdeki çok az sayıdaki kuvvetler ve Sultan Abdülhamid Hanın silâhlandırdığı Senûsîlerle elbirliği ederek, her türlü mahrumiyetler içinde, müdafaa cephesi kurdu. Bölgeye, İstanbul’dan kara kuvveti göndermek mümkün değildi. Bunun için Tunus ve Mısır yoluyla gizli olarak ve ayrıca subay, para ve mühimmat gönderildi. Bunlarla Tobruk ve Derne ve diğer kuvvetli müdafaa hatları kuruldu.

İtalyan ordusu, bütün taarruzlarına rağmen sahilden içeri pek giremedi. Birçok taarruzunun püskürtülmesi, İtalyan kumandan ve askerlerini ümitsizliğe düşürdü. İtalyan ordusunun askerî itibarı, dünya kamuoyunda sarsıldı. İtalya bunu telâfi etmek için, donanmayla Rodos, Oniki Adalar ve Boğazları işgal etmek istedi. Bununla, Osmanlı Devletini tehdit ederek bölgeye yardım gönderilmesini engellemeyi düşünüyordu. İtalya, Osmanlı donanmasının bölgeye hareket etmemesinden faydalanarak, Rodos ve Oniki Adayı, 1912 baharında işgal edebildi. İtalyan donanması, 1912 yazında, Çanakkale Boğazını zorladıysa da, kuvvetli müdafaa karşısında geri çekilmek zorunda kaldı.

Trablusgarp Harbi devam ederken, 8 Ekim 1912’de Balkan Harbi çıktı. İtalya’nın bütün başarısızlıklarına rağmen, Balkan Harbi çıkınca, Osmanlı Devleti, cephe sayısını azaltmak ve Trablusgarp meselesini halletmek üzere, Londra’da İtalya ile görüşmeleri başlattı. Osmanlı-İtalyan görüşmeleri, antlaşmayla neticelendi. Osmanlı-İtalyan Antlaşması, 15 Ekim 1912 tarihinde, Lozan’ın iskelesi olan Ouchy’de (Uşi) imzalandı. Trablusgarp Harbine son veren Antlaşma, üç parçası gizli olmak üzere dört parça hâlindeydi. Açık parça on bir madde olup, şunları ihtiva ediyordu:

Türkiye, Trablusgarp ve Bingazi’yi, İtalya da işgal ettiği adaları derhal boşaltacaktır. İtalya, bölgede İslâm dininin serbestiyetini kabul edip, hutbelerde Halifenin isminin zikredilmesine, padişahın "Nâib-üs-Sultan" unvanıyla bir temsilci bulundurmasına, bu temsilcinin, tahsisatını mahallî gelirlerden almasına, Trablusgarp ve Bingazi kadısının Meşîhat (Şeyhülislamlık) makamı tarafından tayin edilmesine ve bu kadının seçeceği naiplere mahallî gelirlerden aylık verilmesine, evkafın (vakıflar) istiklâline, yerli eşrafın da iştirak edeceği bir meclis tarafından yeni idare esaslarının tanzimine izin verildi. Nâib-üs-Sultan ile kadı'nın tayininde, Osmanlı ve İtalyan hükümetlerinin izni alınacaktı. Trablus ve Bingazi’den Düyûn-u Umumiye'ye para verilmeye devam edilecek ve yıllık taksit miktarı iki milyon İtalyan liretinden, yani takriben 90 000 Osmanlı altınından aşağı olmayacaktı. Kapitülasyonların kaldırılmasında, İtalya hükümeti, Türkiye’ye yardım edecekti. (Bkz. Uşi Antlaşması)

Trablusgarp ve Bingazi, İttihat ve Terakki Partisinin, affedilmez gaflet ve hıyanetiyle kaybedilmesine rağmen, harbe katılan gönüllü subaylardan Binbaşı Enver Bey, parti yayın organlarınca “Bingazi kahramanı” unvanıyla tanıtıldı.

Mesaj Sayısı : 56 Yaş : 33 Kayıt tarihi : 01/10/18

rablusgarp Savaşı (1911-1912)
Trablusgarp Savaşı da diğer tüm savaşlar gibi bazı sebeplerden ortaya çıkmıştır. 1870 yılında siyasi birliğini tamamlayan İtalya, ‘yahu madem ben siyasi birliğimi tamamladım artık bir şeyler yapmam lazım’ der. Sömürgeciliğin de yaygın olduğu bu zamanlarda, İtalya kendini biraz pasif hissetmiş ve bu sömürgecilik yarışında kendini geride görmüş.

Trablusgarp Savaşı Çıkma Nedenleri
Yukarıda belirttiğimiz gibi siyasi birliğini geç tamamlayan İtalya, alelacele gelişen sanayisi için hammadde ve pazar arayışına girmesi ilk nedendir.
Yine belirttiğimiz üzere Osmanlı artık eski gücünde değildi ve Trablusgarp’ı koruyacak gücü de yoktu.
Trablusgarp’ın konum itibariyle İtalya’ya yakın olması ve İtalya’nın burası üzerinden Afrika’ya bir sömürge kapısı açmak istemesi.
İtalya’dan daha fazla sömürgeye ve güce sahip olan İngiltere ve Fransa’nın , İtalya’yı kendi yanlarına çekmek için buraya saldırmasına göz yummaları bu savaşın çıkma sebeplerindendir.

Mesaj Sayısı : 50 Yaş : 31 Kayıt tarihi : 11/10/18

Trablusgarp Savaşı (1911-1912)

Habeşistan’ı ele geçirme mücadelesinde tek kaldığı için başarıya ulaşamayan İtalya, Trablusgarp’ı işgal ederken öncelikle yanına güçlü devletleri çekmiştir. Bu amaçla 1909 yılında Rusya ile bir iş birliği gerçekleştirmiş ve Racconigi Antlaşması’nı imzalamıştır. Bu antlaşmaya göre İtalya Rusların boğazı ele geçirmesine destek verecek; Rusya ise bunun karşılığında İtalya’nın Trablusgarp’a girmesini sağlayacaktı.

Ayrıca Trablusgarp halkını yanına çekmek isteyen İtalya; Trablusgarp halkına yeterli hizmet veremeyip o bölgeyi geliştirmediği için Osmanlı Devleti’ne bir ültimatom çekmiştir. Böylece topraklarını savunmaya çalışacak olan Trablusgarp halkının direncini kırmak istemiş ve onları kendi safına çekmeyi planlamıştır. Bununla birlikte, o bölgede yaşayan İtalyanlara Osmanlı’nın kötü davrandığını belirterek, dünya kamuoyunu kendi safına çekmeyi amaçlamıştır. Bunun üzerine Osmanlı Devleti, İtalya ile bir görüşme talebinde bulunmuştur. Fakat bu talebi görmezden gelen İtalya, derhal Osmanlı’ya karşı saldırıya geçmiştir.

Savaşın patlak vermesi üzerine, Mustafa Kemal “gazeteci” kılığına bürünerek bölgeye gitmiş ve halkı İtalya’ya karşı harekata geçirmeyi planlamıştır. Mustafa Kemal ve Trablusgarp halkı, savaş meydanında gerçekten büyük başarılar kazanmış ve Trablusgarp’ı İtalya’ya teslim etmemiştir. Ancak ne yazık ki Mustafa Kemal’in ve Trablusgarp halkının savaş meydanında verdiği mücadele, Osmanlı ve İtalya heyetleri anlaşma masasına oturduğu zaman görmezden gelinmiş ve İtalya savaş meydanında ele geçiremediği Trablusgarp’ı masada Uşi Antlaşması ile kazanmıştır.

Trablusgarp Savaşı’nın Sonuçları Nelerdir?

Mustafa Kemal komutasındaki Trablusgarp Halkı’ndan bu denli bir direniş beklemeyen İtalya, süre uzadıkça Trablusgarp’ı işgal etme ümidini yitirmişti. Savaş harcamalarından dolayı maddi krize giren İtalya, bu çatışmayı bir an önce bitirmek istiyordu. Bu sıralarda, Osmanlı’yı zor durumda bırakmak için savunmasız halde Ege’de bulunan 12 Adaları işgal etmişti. 12 Adalar’da hem asker hem de yeterli sayıda halkın bulunmaması, İtalya’nın elini kolunu sallayarak buraları işgal etmesine yol açmıştır.

Bu süreçte 1. Balkan Savaşı patlak vermiş, Osmanlı iyice zor duruma düşünce İtalyanların isteğini red edemeyerek masaya oturmuş ve Uşi Antlaşması’nı imzalamıştır. İşte bu anlaşmayla İtalya, savaş meydanında ele geçiremediği Trablusgarp’ı masa üzerinde ele geçirmiştir. Osmanlı Hükümeti’nin emriyle Türk ordusu, Trablusgarp’tan geri çekilmiştir.

Uşi Antlaşması (18 Ekim 1912)

Trablusgarp’ın İtalya’ya verilmesiyle, Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’daki varlığı tamamen sona ermiştir. 12 Adalar, Balkan Savaşı’ndan sonra geri alınmak şartıyla İtalya’ya verilmiş, ancak daha sonra geri alınamamıştır. İtalya ilerleyen yıllarda II. Dünya Savaşı’nın bitiminde 1947 yılında 12 Adalar’ı Yunanistan’a vermiştir. Günümüzde çok kullanılan bir yanlışı da burada düzeltmek isteriz, zannedildiği gibi 12 Adalar’ı Yunanlılara veren İsmet İnönü değil, İtalya’dır.

Ayrıca Trablusgarp’ın hazineye olan borcunu İtalya’nın ödemesine ve oradaki Müslüman halkın Osmanlı Halifesi’ne bağlı kalmasına karar verilmiştir. Bunun dışında İtalya, kapitülasyonları kaldırmak için uğraşan Osmanlı’ya yardım edeceğine dair söz vermiştir. Bu gelişmelerin sonrasında İtalya, Ege Denizi’ne yerleşerek Osmanlı’nın buradaki varlığını büyük ölçüde kırmıştır. Böylece Avrupa için kolay bir lokma haline dönüşmesine sebep olmuştur.

Alıntıdır